De molen van 't Heiken is een houten korenwindmolen, type standaardmolen met gesloten voet, aan de noordoostzijde van de Reetsesteenweg (nr. 35).

De oprichting verliep niet van een leien dakje. Op 10 september 1793 verzette Cornelius Spruyt, molenaar op de Cleydaelmolen, zich hardnekkig tegen het oprichten van een nieuwe molen op het grondgebied van Aartselaar. Hij betoogde in dit schrijven dat dit de totale ruïne zou zijn voor hem, zijn vrouw en zijn kinderen, en dat het eveneens schade zou berokkenen aan de omliggende molens en dat hij toch het dorp goed gediend had. Ondanks reeds eerdere protesten in 1772 en op 28 april 1773 door Joannes Segers was er sinds de Franse overheersing geen houden meer aan. In naam van de Republiek werd vanaf dan de banplicht en het windrecht afgeschaft. Iedereen mocht een molen oprichten binnen zekere reglementeringen.

Toch duurde het nog tot 1801 vooraleer de Heimolen kon gebouwd worden. Dit jaartal staat in een balk gegrifd tussen de meel- en steenzolder. De molen werd echter voor het eerst vermeld in 1816. Hij werd opgetrokken op het Gommars veldeke, ook wel Hof van Brienen genoemd.

Kadastrale beschrijvingen:
- 1818, "Il existe dans cette commune deux moulins à vent, dont l'un appartenant à monsieur Guyot François Louis, rentier à Anvers, est occupé par Vanoten Charles Alexandre, et l'autre appartenant au sieur Spruyt, propriétaire à Capellen est activé par Deheel Jean. Ces deux moulins consistent en une barrage en bois à pivot reposant sur un pied de maçonnerie. Celui de M. Guyot a pour dépendance un moulin auxilliaire à chevaux."
- 1829: "houten standerdmolen, hebbende eenen omgang en twee paar molensteenen welke niet gelijktijdig kunnen werken, gunstig gelegen bij de dorpplaats, in goeden staat"

We zien de molen aangeduid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1843), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met de benaming "Windmolen".

Eisgenaars na 1810:
- 1819, eigenaar: Spruyt, eigenaar te Kapellen; huurder-molenaar is De Heel Jan
- voor 1833, Spruyt Jan Corneel en consoorten, rentenier te Duffel
- 01.08.1833, verkoop: De Heel-Spuyt Jan, molenaar te Aartselaar (notaris Eliars)
- later, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan De Heel)
- 22.07.1870, erfenis: De Heel-Van Brandt Henri Victor, landbouwers te Aartselaar (overlijden van de weduwe Spruyt van Jan De Heel)
- 28.01.1912, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Henri Victor De Heel)
- 30.07.1912, verkoop: Van den Driessche-Moeyersons Constantinus Carolus Aloysius, molenaar te Reet, later te Aartselaar (notaris Meus)
- 06.07.1949, verkoop: Van den Driessche-Van de Woestijne Lucien Frans Maria, maaldersgast, later molenaar te Aartselaar (notaris De Groof)
- na 1957, verkoop (als gebouw): de heer Sheid, kasteelheer van Cleydael
- 10.06.1962, verkoop: Gemeente Aartselaar (notaris De Groof)

Constant Van den Driessche-Moeyersons, molenaar te Reet, kwam zich in Aartselaar vestigen en bleef er molenaar van 1912 tot in 1949.

In 1914 werd de molen zwaar beschadigd bij de inval van de Duitse legers. De schade werd hersteld en in 1938 bracht de firma De Moor uit Sint-Niklaas het stroomlijnprofiel Dekker op de buitenroede aan. De laatste beroepsmolenaar Lucien Van den Driessche kocht de molen in 1949 aan.

Een blikseminslag in de zomer van 1957 vernielde beide wieken en de kamwielen en werd hij stilgelegd. Daarna kocht de kasteelheer van Cleydael, de heer Sheid, de molen en investeerde zelfs in de herstelling ervan.

De gemeente Aartselaar kocht de molen aan in 1962. Molenmaker Rik Caers en zoon Pol voerden in 1978 een grondige restauratie uit. Alfons Van Stappen, werkend lid van Studiekring Ons Molenheem, bracht de molen opnieuw aan het draaien. De molen werd ingericht met een volkskundige molententoonstelling.

De Heimolen werd in 2002 maalvaardig gerestaureerd door Thomaes Molenbouw uit Beveren-Roeselare. Toen werd de wiekenas, die erg beschadigd was door de blikseminslag van 1957, vernieuwd. De gietijzeren askop bleef behouden. De molen staat jammer genoeg ingesloten tussen woningen.
Vrijwillig molenaar tot 2010 was Paul Van Stappen.

In januari 2011 nam de enthousiaste molenaarsploeg van Den Steenen Molen te Boechout (Ludo Van De Velde, Hugo Waegemans, Patrick Rogiers, Eddy Gobert, François Pittoors en Bart Aertgeerts) samen met molenaar Marcel Heirman ook de goede zorgen van de Heimolen over.
Marcel Heirman zet iedere tweede, vierde en laatste zondag van de maand, het hele jaar door, tussen 13u en 17u de molen in het werk. Ook op molen- en monumentendagen en op afspraak is de molen open. Telkens de wind het toelaat wordt er ook effectief gemalen.
Een grondige inspectie van de molen toonde aan dat de molen in goede staat verkeert maar dat zich toch een aantal onderhoudswerken opdrongen om de werking en vooral de maalvaardigheid van de molen te verbeteren. In de mate van het mogelijke worden deze door de molenaars zelf uitgevoerd. Grotere werken worden aan een molenmaker toegewezen. 

De Heimolen stond in september-oktober 2018 opnieuw in de steigers voor restauratiewerken. Vanaf november 2018 is de molen opnieuw geopend: op elke tweede en laatste zondag van de maand open van 13 tot 17 uur. Groepsbezoken op andere dagen kunnen vooraf telefonisch of per mail aangevraagd worden op het secretariaat van de cultuurdienst van de gemeente Aartselaar, 03 877 28 75 - cultuur @ aartselaar.be.

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Bart AERTGEERTS

Jaarlijks aantal asomwentelingen
2003: 28.819

Intekendatum: 02.10.2000, 11 u.
Molen: Aartselaar (Antw.), Molen van 't Heiken - standaardmolen met gesloten voet
Bouwheer: Gemeente Aartselaar
Ontwerper: Architectenbureau Paul Gevers, Kasterlee
Opdracht: Aanvraag tot deelname aan de beperkte aanbesteding voor de restauratie; o/cat. D23, kl. 2; 80 werkdagen
Plaats aanbesteding: Gemeentehuis, Baron van Ertbornstraat 1, 2630 Aartselaar
Toewijzing: Peel Thomaes Molenbouw bvba, Gistel

Literatuur

Kaarten
Atlas der Buurtwegen van Aartselaar, ca. 1844
Topografische kaart van Vandermaelen, ca. 1850
Kadastrale kaart van P.C. Popp van Aartselaar, ca. 1855.

Werken
Herman Holemans, "Provincie Antwerpen - Volledig overzicht van bestaande & verdwenen wind- water- & rosmolens", Kinrooi, Studiekring "Ons Molenheem", 1986, p. 9.
G. Kockelberg, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986, p. 137-139;
H. Holemans & P. Lemmens, "Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek", Nieuwkerken, 1987, p. 12-14;
Martina Bogaerts, "Paspoort van de molen van Aartselaar", Aartselaar, 1982;
"Aartselaar. Heimolen", in: Molenecho's, VI, 1978, p. 35-36, 61 en 68;
J. Wijckmans, "Restauratie molen Aartselaar bevestigt slechte inplanting", in: Molenecho's, XXVI, 1998, nr. 3, p. 125-126;
P. Van Stappen, "Jubilerende Heimolen van Aartselaar", in: Molenecho's, XXIX, 2001, nr. 4, p. 194-195;
L. D(enewet), "Vier Vlaamse moleninhuldigingen in het voorjaar 2002" (Rijkevorsel, Massemen, Aartselaar, Bocholt), in: Molenecho's, XXX, 2002, nr. 2, p. 81-82;
J. Van Overstraeten, "De molens te Aartselaar, Achel en Adegem", in: Toerisme, XXIII, 1944, p. 114-115;
F. Brouwers, "De toekomst van een verleden. Levende molens in de provincie Antwerpen", s.l., Levende Molens Werkgroep Kempen-Antwerpen, (1997);
P. Van Stappen, "Molen van Aartselaar: is er nog leven na de dood?" in: Natuur- en Stedenschoon, LXV, 1997, nr. 1, p. 30-31;
Flor Marivoet, "Twee windmolens gerestaureerd Tongerlo en Aartselaar: de 'Beddermolen' te Tongerlo", in: Toerisme Provincie Antwerpen, jg. 10, nr. 1 (15 april 1964), p. 5;
R. Hoeben, "[De Heidemolen te Aartselaar]. (Portret van een draaiende molen)." in: "Natuur- en Stedeschoon", jg. 50 (1989), nr. 1, p. 13-15, ill.;
H. Holemans, "Protest tegen de oprichting van de Heimolen te Aartselaar, anno 1772", in: "Ons Molenheem", 1988, nr. 2, 21-26, ill.;
H. Van Averbeke, "De Molen van 't Heiken te Aartselaar. (Portret van een draaiende molen)", in: Natuur- en Stedeschoon, jg. 54 (1985), nr. 2 (maart-april), p. 30-31, ill.;
"Korte nieuwsjes: Aartselaar", in: Levende Molens, jg. 2 (1979), nr. 18 (22 september), p. 238.
Willy Baeke, "De Heimolen van Aartselaar", in: Wilrica, Wilrijk, Kring voor Heemkunde VZW, jg. 30, 2008, nr. 4, p. 93; nr. 31, 2009, nr. 1, p. 93.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-G", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", 2009, p. 11

Persberichten
WVL, "Gejaagd door de wind. Heimolen moet honderdduizend toeren per jaar halen voor subsidie" in: Het Nieuwsblad, 10.07.2002.
Luc Vandekerkhof, "Heimolen even gekortwiekt", in: Het Nieuwsblad, 02.10.2001.
"Nieuw tentoonstellingsseizoen Heimolen", in: Gazet van Antwerpen, 04.03.2008.
"Lekkende bus irriteert molenaar", in: Gazet van Antwerpen, 12.08.2008.
"Heimolen niet meer open voor grote publiek?", in: Gazet van Antwerpen, 11.01.2010.
Jef Wijckmans, "Onenigheid met gemeente leidt tot ontslag Paul Van Stappen. Molenaar geeft er de brui aan", in: Gazet van Antwerpen, 07.05.2010.
Jef Wijckmans, "Heimolen komt weer tot leven", in: Gazet van Antwerpen, 07.10.2010, p. 72.
NNH, "Van havenkranen tot Fort 4", in: Het Nieuwsblad, 11.09.2010.
Marc Verlinden, "Open Monumentendag. Vlaanderen stelt voor 25ste keer monumenten open", Het Nieuwsblad, 28.08.2013.
Marc Verlinden, "Gemeentehuis opent tijdens Open Monumentendag de deuren", Het Nieuwsblad, 05.09.2013.
KMA, Aartselaar. Molenonvriendelijke inplanting in het landschap”, Gazet van Antwerpen, editie Noord, 26.09.2015, p. 39.
BCOR, "Aartselaar. Heimolen wordt gerestaureerd", Het Laatste Nieuws, 07.03.2016.
BCOR, "Molen van 't Heiken krijgt facelift in augustus", Het Laatste Nieuws, 29.06.2018.
BCOR, "Heimolen wordt gerestaureerd", Het Laatste Nieuws, 07.09.2018.

Mailberichten
Bart Aertgeerts (Lier), 31.01.2011.
John Verpaalen (Roosendaal), 21.12.2014.
Maarten Osstyn (Adegem), 04.12.2017.
Alexander Malomgre, stagemolenaar, 30.04.2018.
Lies Lemmens, 28.09.2018.
Marcel Heirman, 20.11.2019.