Sint-Martens-Leerne (Deinze), Oost-Vlaanderen
Stenen Molen
Molen De Vreeze
Witte Molen van Kleineberg
9800 Sint-Martens-Leerne (Deinze)
ten zuidoosten
ter hoogte van de Leiebocht
kadasterperceel A507b
De molen werd opgetrokken in 1866 op grond van de familie van Crombrugghe. De benaming De Vreezemolen is naar de molenaarsfamilie die hem in pacht hield. De Vreeses molen stond op een kleine heuvel. Van op de molenkruin kon je de molens van Deurle, Nevele, Vosselare en Sint-Maria-Leerne zien. Jules Steyaert uit Sint-Maria-Leerne, die behalve zijn molen ook een mechanische maalderij bezat, was een zware concurrent. In 1925 geraakte de molen beschadigd doordat één van de wieken tegen de romp was terechtgekomen. De toenmalige molenaar Frans De Meester beschikte niet meer over de middelen om herstellingen uit te voeren. De molen geraakte steeds verder in verval. Op 16 augustus 1958 gebeurde de sloop. Het ijzerwerk werd opgekocht door Ketels uit Astene en aannemer Van de Gehuchte uit Leerne ondergroef de molen, waarna hij met dikke "zelen" of touwen werd omgetrokken. Nadien werd op die plaats de woning van Frans Duhamel gebouwd.
Eigenaars sinds 1866:
- 1866: a) Van Crombrugge Charles, rentenier te Gent, b) Van Crombrugge Pauline, rentenierster te Gent en c) Van Crombrugge-Van Alsteen Napoleon Charles, eigenaar te Sint-Martens-Leerne.
- 1865, registratie: (van het gebouw) Wieme-Van Alstein Jan-Baptist, molenaar te Sint-Martens-Leerne op grond van Van Crombrugge Napoleon Charles François (notaris Rifferanck - erfpacht voor 50 opeenvolgende jaren volgens een verklaring d.d. 24.09.1872)
- 22.07.1874, verkoop: (van het gebouw) De Vreeze Leon, landbouwer te Sint-Martens-Leerne (notaris Riffranck)
- 28.08.1889, erfenis: (van het gebouw) de weduwe en de kinderen (overlijden van Leon De Vreeze)
- 28.05.1890, deling: (van de grond) de weduwe van De Crombrugge Napoleon (notaris Fobe)
- 02.04.1904, erfenis: (van het gebouw) de kinderen (overlijden van de weduwe van Leon De Vreeze) Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Archieven en iconografie
- Universitaire Bibliotheek UGent, BRKZ.TOPO.1044.J . Moulins: Leerne-St.-Martin.
- Antoine Van Hoecke, "Molen te Sint-Martens-Leerne. Moulin à vent. Leerne-Saint-Martin" (gravure), K.B. Brussel, Prentencatalogus, S.V. 19655.
Antoon Van Hoecke, "Molen te Sint-Martens-Leerne", s.l.,s.d. (20ste eeuw), in: K.B. Brussel, WBS 5135-C [Magazijn- Chalcografie].
Werken
F. De Potter & J. Broeckaert, "Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen",reeks I, deel 4, Gent, 1864-1870.
W. Van Hoorebeke, Leerne aan-de-Leie, Ooidonk, (De Vlaamse Toeristische Bibliotheek, 36, 1964).
Stefaan De Groote & Denis Pieters, "Groot-Deinze in oude foto's. Deel 2", Eeklo, Taptoe, 2002.
A. Bollaert, Stefaan De Groote, M. Demolder, D. Pieters, "Sint-Martens-Leerne een Leiedorp in het Land van Nevele", in: Het Land van Nevele, 33, 2002, nr. 3.
Torie Mulders, "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107;
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962), p. 162-163.
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.
Antoine Janssens, "Windmolen bij St.-Martens-Leerne, in: Het Land van Nevele (Berichtenblad), jg. 4, 1973, nr. 3, p. 118.
W. Prevenier, R. Van Eenoo & E. Thoen, "Geschiedenis van Deinze. Deel 3. Het platteland en de dorpen in Deinze", Deinze, 2007.
Leon Van Cauwenberghe, "De Korenwindmolen van Sint-Martens-Leerne", in: Contactblad KGK Deinze, jg. 20, 2000, nr. 5, p. 2699-2700.
Bollaert André & Van Vlaenderen E., "Iets over De Vreese molen te Sint-Martens-Leerne, Het Land van Nevele, jg. XXXII, 2001, 1, p. 64-66.
Luc Goeminne & Paul Huys, "Rosmolens in de Oostvlaamse Leiestreek", in: BGD, KOK Deinze, jg. 47, 1980, p. 89-120 (p. 109).
Maiberichten
Stefaan Nelis, 28.05.2022.
