Achterste Molen
Zandhovenmolen
westzijde
hoek met Bisschoppenbos
Molenheide
kadasterperceel C553
De Achterste Molen, oorspronkelijk Zandhovenmolen, was een houten korenwindmolen op de westzijde van de Molenbaan (nr. 47), op het kruispunt met Bisschoppenbos, op de Molenheide.
De standaardmolen werd voor 1382 gebouwd en was de banmolen van de opeenvolgende heren van Zandhoven.
In 1636 werd hij vernieuwd.
We zien de molen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen onder de benaming "Moulin de Santhoven", op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "M(oul)in de Santhoven" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1870).
Kadastrale beschrijvingen:
- 1809: "Il n 'y a dans cette commune qu'un seul moulin à vent, il sert aux besoins de la commune. Par analogie ou proportion avec les évaluations donnnées aux moulins des autres communes, il peut recevoir un revenu brut de f. 900, et net de f. 600."
- 1831: "schoonen nieuwgebouwden standermolen met twee paer steenen welke niet gelijktijdig worden gebruykt. Hij staet op eenigen afstand doch niet verre van de dorpplaets, wel te wind. Hij is in het jaar 1815 bij onderhandsch contract met een huys en andere eygendommen verhuerd geweest, maer wordt nu door den eygenaer zelver gebruykt."
Eigenaars sinds 1834:
- 1834: Biermans-Bervoets Jacob, molenaar te Zandhoven
- 19.01.1860, verkoop: a) Biermans Jan Frans, molenaarsgast te Zandhoven en b) Van Asten Thérèse, zonder beroep te Zandhoven (notaris Hermans)
- 1864, huwelijk: van Biermans Jan Frans en Van Asten Thérèse
- 06.11.1871, verkoop: Jacobs-Wouters Louis, molenaar te Zandhoven (notaris Anthoni)
- 20.11.1889, verkoop: Reypens-Van de Velde Frans, molenaar te Zandhoven (notaris Van der Avorst)
- 05.11.1913, verkoop: Anthonis Emiel Corneel Maria, handelaar te Massenhoven (notaris Anthoni)
- 11.06.1924, verkoop: Van Gijsel-Borremans Jan-Baptist, zonder beroep te Wijnegem (notaris Vandenven)
- 03.08.1932, verkoop: Meeusen-Van Dijck Victor Ludovicus Elisabeth, molenaar te Sint-Lenaarts (notaris Michielsen)
In 1941 volgde de sloop. Nog altijd vertoont de Molenlaan een knik aan de oostzijde van de vroegere molen, een herinnering aan het vroeger tracé omheen de molenwal.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Inschriften in de Achterste Molen:
De molen draait met alle winden
Dien God zoekt zal Hij vinden
Als ik gescherpt heb mijnen steen
Dan maal ik weer voor iedereen
Het graan tot meel voor beest en mensch
In fijn of grof naar hunnen wensch
De molenaar maalde met vlijt en neerstigheid
Tot dezes dienst van alle menschen
Totdat de wind viel op zijn zij
Dan rustte hij er ook bij
De jager in het Veld
Die gaat om wild te halen
Maar ik ben hier gesteld
Om alle graan te malen
De jager in het veld
Die gaat om 't wild doen op te vliegen
Maar ik ben hier gesteld
Om alle menschen te gerieven
Het molenaarsleven
Heeft God gegeven
Maar het malen met den nacht
Heeft den duivel afgeschaft (duivel = stoommolen)
O. Ducaju, "Molen te Merksem in 1861 verkocht en verplaatst naar Zandhoven", Ons Heem, XIV, 1959, p. 69.
P. Lemmens, "Molens en stoomtram te Zandhoven", in: Heemkundig Handboekje, XXII, 1974, 3, p. 34.
J. Roelants, "Santhoven van gister, nu en morgen", Brecht, 1934.
"Openbare verkooping van graanwindmolen onder Santhoven", in: Advertentieblad van Lier, 7 oktober 1871.
"De houten windmolen van Zandhoven", in: Natuur- en Stedenschoon, XVIII, 1939, p. 72 en 168.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 118-119.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 64.
"Santhoven in 't verleden", Zandhoven, 1978.
W. Van Mensel, "Molenaars Biermans", Ons Molenheem (Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem), jg. 1996, nr. 4, p. 9-13.
De inhoud van deze pagina's is niet printbaar.