De Vijfstraatmolen (naar de ligging) of molen Maes (naar de molenaar) was een houten korenwindmolen op de hoek van de Begijnenstraat en de Sparrenhofstraat. Ernaast stond een houten rosmolen om ook in windstille periodes te kunnen malen.

De staakmolen werd opgericht voor 1521. Hij werd dan al vermeld als "Vijfstratenmolen".

Joos Veerdegem, molenaar te Hulst, was tot rond 1680 de eigenaar ("een korenwindmolen met rosmolen en huis en erve in de parochie st Niklaas op Vijfstrate"). Kort voor zijn overlijden te Hulst in 1693 werd de molen verkocht aan Gillis Rooms. Van Joos Veerdegem bleef de boedelinventaris (van 2 juli 1693) bewaard in het Weeskamerarchief van het Stadsarchief Hulst.

We zien de molen afgebeeld op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen. In 1777 blijkt een heroprichting te zijn gebeurd.

In de "Gazette van Gend" van 1, 8 en 15 oktober 1792 verscheen de volgende verkoopsadvertentie: "Openbare verkoping, op donderdag 4 oktober 1792 ten huize van Pieter Leonardus van Trichveldt in de herberg In Vyf Straeten binnen Sint-Niklaas, van een schone korenwindmolen, gestaan in de voormelde wijk van Vyf Straeten, samen met het huis en andere edificiën. Inlichtingen bij stadhouder Pieter Heyndrickx en bij notaris De Waele".

Op de kaart Van der Maelen (ca. 1850) wordt vlakbij nog een tweede windmolen aangeduid, pal op de hoek van de Begijnenstraat en de Sparrenhofstraat.

Eigenaar in 1834 was Pieter Francies Maes, molenaar te Sint-Niklaas.

De staakmolen werd in 1873 gesloopt.

Lieven DENEWET

Rijksarchief Beveren, KF33 - 64. Onze-Lieve-Vrouwparochie te Nieuwkerken-Waas (1294-1957), nr. 64.

Verkoop voor meier en schepenen van de vierschaar van Sint-Niklaas, door Jan Maes, fs. Joes, aan Gillis Maes, van een rente van 5 s. gro. jaarlijks betaalbaar vanaf 24 december 1521, op ca. 2,5 gemeten land in 2 stukken gelegen bij de Vijfstratenmolen" -2-1656 1 charter

Archieven
Rijksarchief Beveren, KF33 - 64. Onze-Lieve-Vrouwparochie te Nieuwkerken-Waas (1294-1957), nr. 64 (1521).
Stadarchief Hulst, Weeskamer Hulst, deel 23, f. 28v. (boedelbeschrijving Joos Veerdegem, 02.07.1693 - melding door de heer A.J. Wisse, 17.02.2016)

Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", 1, 8 en 15 oktober 1792.

Werken
R. Van Lierde, "Sint-Niklaas en zijn windmolens", in: Annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, LXXIII, 1970, afl. 2, p. 255-282.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
G.K. Kockelberg, "De molens van Sint-Niklaas", in: Ons Molenheem, jg.30, 2005, nr. 3, juli-september, p.56-57, ill.
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.

Mededelingen
Mailbericht van de heer A.J. Wisse, 17.02.2016.