De Kleine Molen of Zandmolen was een houten korenwindmolen in de Kleinmolenwijk, op de westzijde van de Bijlstraat (nr. 190), nabij de hoek met de Pastoor Steenssensstraat, de Albert Panisstraat en de Gentseweg.

Hij werd opgericht voor 1775: we zien hem afgebeeld op de Ferrariskaart met het bruin symbool van een staakmolen. De kaart Vander Maelen geeft aan als benaming "Kleynen Molen".

Eigenaars voor 1830:
- voor 1834, eigenaar: della Faille de Leeuwerghem, rentenier te Antwerpen
- later, eigenaar: a) Cogels Joseph Marie, eigenaar te Deurne, b) Cogels Georges Marie Joseph, eigenaar te Deurne, c) Cogels Marie Josèphe, eigenares te Antwerpen, d) Cogels Jean Marie Joseph, eigenaar te Antwerpen en e) Cogels Charles Marie Joseph, eigenaar te Deurne.
- 14.05.1853, deling: Cogels Jean Marie Joseph, eigenaar te Antwerpen (notaris Van Sulper)
- 19.05.1854, verkoop: Van den Bogaert-Vandenmoortel Alexander, molenaar te Beveren-Waas (notaris Lesseliers)
- 31.01.1866, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Alexander Van den Bogaert)

De staakmolen werd in 1908 gesloopt.

Het malen werd verder gezet in een mechanische maalderij "maalderij De Wreede" die op het einde van de 19de eeuw als stoommaalderij werd opgericht. De maalderij en de windmolen werden samen gebruikt tot de sloop van de windmolen in 1908. Later werd gewerkt met en armgasmotor, dieselmotor (50 pk) en tot na 1971 met een elektromotor. De maalderij, die na 1981 werd gesloopt, was voorzien van een graanmolen (patentmolen), een hamermolen (desmembrator), een haverpletter (walsmaalmachine) en een builmolen.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige en techniscehe beschrijving van de maalderijgebouw en de molenaarswoning (Anthony Demey, Agentschap Onroerend Erfgoed, 1981)
Maalderij De Wreede. Van rooilijn verwijderd vierkant erf, waarop molenstenen, met woonhuis (19de eeuw) aan de noordzijde en bedrijfsgebouw (deels 19de en begin 20ste eeuw) aan de westzijde.
Woonhuis van baksteen, vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (Vlaamse pannen), uit de 19de eeuw. Witbepleisterde gevel op gepikte plint. Rechthoekige deur en benedenvensters (orginele kozijnen en luiken), getoogde bovenvensters. Beraapte zijpuntgevel met rechthoekige vensters. Bakstenen bedrijfsgebouwen (gedeeltelijk 19de en 20ste eeuw) onder zadel- en lessenaarsdaken waartussen kilgoot. Aan erfzijde duidelijke aftekening van vroegere dakstructuur. Rechthoekige toegangspoort waarboven rondbogige laaddeur met typisch bovenlicht; aansluitend lager rechter deel met verscheidene deuren. Onder de laaddeur sporen van houten galerij tot 1908 of wel met de molenberg ofwel met de stelling van de toenmalige windmolen verbonden. Tot 1908 combinatie van windmolen en mechanische maalderij aangedreven door stoommachine, later achtereenvolgens door armgasmotor, dieselmoter (50 pk) en huidige elektromotor (mondelinge bron).
Technische infrastructuur bestaande uit graanmolen (patentmolen), hamermolen (desmembrator), haverpletter (walsmaalmachine) en builmolen.

"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
Luc Goeminne, "Struktuur, kostprijs en terminologie van de staakmolen in de heerlijkheid Beveren in het begin van de 15de eeuw", Het Land van Beveren, jg. 23, 1980, p. 5-31.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Ons Molenheem, 1996, p. 86-87.
W. Smet, "Kijk op het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1976.
W. Smet, "De Windmolens in het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1974.
Anthony Demey, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7N1 (B-L), Brussel - Gent, 1981.