De Watermolen van de Cortelanden was een getijwatermolen op graan te malen op de toen nog stromende Oude Schelde, op de Cortelanden (Kortelanden) ten zuiden-zuidwesten van de Oude Schelde, tussen het huidige Beerdonk en Luipegem.

De opdracht tot het bouwen van een watermolen in de "Cortlande" was gegeven door Zeger III, burggraaf van Gent en heer van Bornem, kort voor 1227 en kort voor zijn overlijden.

In de oorkonde van juli 1227 bekende Zeger III het  land eertijds onrechtmatig te hebben toegeëigend en erkende dat de drie spaden grond in de "Cortlande" en de volledige tiende van de "Corlande" toebehoorde aan de kerk van Bornem. Ter compensatie beloofde hij nadien jaarlijks een mudde rogge van de molen van de Kortelanden ("annuatum unum modium siliginis de molendinis de Cortelande") aan de kerk van Bornem, opdat hun schade vergoed zou worden en zijn ziel gered zou worden. Om deze akte te bekrachtigen getuigden volgende personen: Lambertus, prior van Bornem; een ridder genaamd "Steppo"; "Gerardus", zoon van Zeger III (later Gerard de Duivel genamd); "Bartolomeus", kapellaan van Zeger III; "Sigerus", klerk en nog meerdere anderen.

De kasteelheren van Bornem, meer bepaald de burggraven van  Gent, bleven de eigenaars van deze watermolen.

De getijmolen verdween ten laatste door de afdamming van de Oude Schelde door Robrecht van Kassel rond 1318-1320, maar er zijn indicaties dat hij voordien al verdwenen was.

Filip HOOGHE & Lieven DENEWET

Filip Hooghe & Luc Rochtus, "De Molens van Bornem", in: Klein-Brabants Molenboek. Jaarboek van de Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant vzw, jg. 44, 2009, p. 8-77.
E. Best, "Bornhem, sa châtellenie, son château, ses seigneurs", in: Annalen van den Oudheidkundigen Kring van het Land van Waas, deel 6, 1875-1876, p. 299-401.
L. Mees, "Geschiedenis der gemeente Hingene", Gent, 1894.
L. Rochtus & K. Peeters, "Bornem in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1976.
A. Sanderus, "Flandria illustrata, 2de editie, volume III.
J. Van der Stralen, "De Kronijk van Antwerpen", deel 7, 1799-1802.
"Stenen molen van Bornem", in: Heemkring Klein Brabant, jaaboek 1972-1973, p. 2.
"Het domanial inkomen van Bornem in verband met politieke en economische toestanden", in: Heemkring Klein Brabant, jaarboek 10, 1975, p. 79-84.
H. Holemans & P. Lemmens, "Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek", Nieuwkerken-Waas, Ten Bos, 1987, p. 22.