De moutmolen van brouwerij van Roie was een moutrosmolen, type binnenrosmolen,  op het erf van een brouwerij, gelegen aan de zuidzijde van het huidige Kardinaal Cardijnplein, (thans nr. 10-12), op het kadasterperceel B 244. De rosmolen was gelegen tussen het huis van Dr. Van den Abeele en "Den Bouw" dat het patronaatshuis van de abdij was en later het huidige parochiaal centrum is geworden. Door de nog bestaande open poort kon men destijds de oude brouwerijbouwsels zien.

Deze rosmolen was gebouwd voor 1830.
Op 5 november 1842 werd, onder het nummer 659, een verzekering op deze rosmolen onderschreven door de familie Cranleux, van wie de vader Alexandre al in het begin van de 19de eeuw rentmeester was van graaf de Marnix en tevens agent en makelaar in verzekeringen voor een Brusselse instelling.
Deze polis vermeldt (in vertaling) het volgende:
- N° 19: 2.000 Fr., de verzekerde waarde op een stenen gebouw, gedekt met pannen, aanleunend ten westen aan het magazijn en houdende een gelijksvloers waar zich een rosmolen bevindt en een zolder, waar de maalstenen en een cilindermolen staan gesteld.
- N° 20: 1.500 Fr. op het raderwerk, zowel op het gelijksvloers als op de zolder er onder begrepen de cilinder en verder alle toebehoorten van de molen.
- N° 21: 1.500 Fr. op het graan en het meel, zich bevindende op de zolder van het bedoeld gebouw, alleenlijk ten dienste van de brouwerij.

Eigenaar in 1865-1870 was brouwer Jan Ernest van Roie-Cranleux die ter plaatse woonde.

De rosmolen is gesloopt na 1870 maar het huis en bijgebouwen bestaan nog. Het huis bestaat heden als het hotel-restaurant " 't Land van Bornem", een classicistisch pand van 1781 (zie sluitsteen deurvenster). Het pand maakt deel uit van het (op 20.01.1998) bexchermde dorpsgezicht van het Kardinaal Cardijnplein.

Het is een dubbelhuis met gedecapeerde lijstgevel van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig aan de straat, kunstleien). Centraal deurrisaliet tussen geblokte lisenen en uitlopend op een driehoekig fronton met oculus: rechthoekige deur in vlakke arduinen omlijsting, bovenlicht met ijzeren tracering; hogerop deurvenster met balkon, eveneens in arduinen omlijsting met rocaille sluitsteen waarin het jaartal 1781 verwerkt is. Rechthoekige vensters in arduinen omlijsting met oren en neuten, sluitsteen en druiplijst.

De uiterst linkse travee is een overbouwde doorgang, een rondboogpoort in zandstenen omlijsting, naar het achtergebouw, een voormalig wagenhuis: parallel bakstenen gebouw van drie traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (nok evenwijdig aan straat, mechanische pannen); rondboogpoorten.

Het interieur bevat 19de-eeuwse muurschilderingen met voorstellingen en taferelen uit het "Land van Bornem" in de 19de eeuw, ontdekt in 1983 en toegeschreven aan de 19de-eeuwse schilder-decorateur P. De Pannemaecker; gerestaureerd door J. Heuninckx.

Filip HOOGHE, Luc ROCHTUS & H. KENNES

Archieven
Archief van de Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant vzw, Archief en molendocumentatie Jos de Keersmaecker. Nagelaten papieren van de familie Cranleux van Bornem. Verzekeringspolissen van Bornemse molens, 1842-1843.

Werken
Hubert Thys, "Molens in het arrondissement Mechelen, circa 1865-1870", in Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Kempen, Borgerhout, jg. 14, 1966, p. 3-14.
Filip Hooghe & Luc Rochtus, "De Molens van Bornem", in: Klein-Brabants Molenboek. Jaarboek van de Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant vzw, jg. 44, 2009, p. 8-77 (70-71).
S. De Sadeleer S., Kennes H., Plomteux G. & Steyaert R., "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Puurs, Klein Brabant, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13N3", Brussel-Turnhout, 1995.